Modelowanie konceptualne

Opis rzeczywistości

• klasy, obiekty, relacje
• procesy, zdarzenia

Pojęcia podstawowe

• obiekty = encje = instancje – istniejące niezależnie i dające się zidentyfikować elementy rzeczywistości. Najczęściej opisywane za pomocą rzeczowników lub nazw własnych. Przykłady: osoba, Jan Kowalski.
• atrybuty = własności – cechy obiektów, posiadające wartość należącą do określonego zbioru (domeny). Najczęściej opisywane za pomocą przymiotników i liczebników. Przykłady: wysoki, ważący 54kg.
• związki = relacje – elementy rzeczywistości, których istnienie nie jest niezależne – występują pomiędzy dwoma lub większą liczbą obiektów. Opisywane są za pomocą dwu i więcej argumentowych predykatów. Przykłady: X jest synem Y, X przybył z Y do Z.
• klasy = zbiory encji – zbiory obiektów, posiadających wspólne cechy, należących do jednego rodzaju. Opisywane są najczęściej za pomocą rzeczowników pospolitych w liczbie mnogiej. Przykłady: ludzie, lemury.

Etapy modelowania konceptualnego

• identyfikowanie obiektów
• identyfikowanie atrybutów
• identyfikowanie klas obiektów
• identyfikowanie relacji występujących pomiędzy klasami obiektów:
1. generalizacja/specjalizacja – klasa bardziej specyficzna, posiada wszystkie cechy klasy bardziej ogólnej. Przykład (k. ogólna – k. specyficzna): zwierzę – pies, narzędzie – młotek.
2. powiązanie – relacja występująca pomiędzy obiektami należącymi (najczęściej) do dwóch różnych klas. Przykład: osoba prowadzi samochód (tzn. każdy samochód będący w ruchu, jest prowadzony przez jakąś osobę).
3. agregacja – szczególny rodzaj powiązania, w którym można wyróżnić klasę całość oraz klasę część. Przykład: biblioteka – książka.
4. kompozycja – szczególny rodzaj agregacji, w którym obiekty-części nie mogą występować bez obiektu-całości. Przykład: ciało – organy.

• krotność powiązania – dopuszczalna liczba powiązań występujących pomiędzy obiektami dwóch klas:
1. 1 do 1 = jeden do jeden – jeden obiekt pierwszej klasy może być powiązany tylko i wyłącznie z jednym obiektem drugiej klasy. Przykład: samochód – kierownica.
2. 1 do n = jeden do wiele – jeden obiekt pierwszej klasy może być powiązany z jednym lub więcej obiektami drugiej klasy, ale jeden obiekt drugiej klasy może być powiązany tylko z jednym obiektem klasy pierwszej. Przykład: żaglówka – członkowie załogi.
3. n do n = wiele do wielu – zarówno obiekt klasy pierwszej może być powiązany z jednym lub więcej obiektami klasy drugiej, jak i obiekt klasy drugiej może być powiązany z jednym lub więcej obiektami klasy pierwszej. Przykład: aktor – sztuka.

Powyższe przypadki nie wyczerpują wszystkich możliwości, ale reprezentują najczęściej spotykane zależności pomiędzy klasami.